🔐 Siber Güvenlik ve Kriptoloji, dijital bilgi sistemlerini tehditlerden koruma ve verilerin gizliliğini, bütünlüğünü ve erişilebilirliğini sağlama bilimidir. Siber güvenlik, ağları, sistemleri ve yazılımları korurken, kriptoloji verileri şifreleyerek bu güvenliği temellerinden sağlar.
🛡️ Siber Güvenlik Nedir?
Siber güvenlik; bilgi sistemlerinin:
- Yetkisiz erişimden korunması
- Veri hırsızlığına ve bozulmasına karşı savunulması
- Sürekliliğinin ve güvenilirliğinin sağlanması
amacıyla yapılan donanım, yazılım ve politika bütünüdür.
🔥 Temel Tehditler:
- Malware (Zararlı yazılım)
- Phishing (Kimlik avı saldırıları)
- Ransomware (Fidye yazılımları)
- Zero-Day Exploit
- Sosyal mühendislik
- İleri düzey kalıcı tehditler (APT)
- DDoS saldırıları
- Siber casusluk / siber savaş
🧬 Kriptoloji Nedir?
Kriptoloji, bilgiyi yalnızca yetkili tarafların okuyabileceği şekilde şifreleme (kriptografi) ve çözme (kriptanaliz) süreçlerini inceler.
🔑 Kriptoloji Alanları:
| Alan | Açıklama |
|---|---|
| Kriptografi | Veriyi güvenli biçimde şifreleme sanatı |
| Kriptanaliz | Şifrelenmiş veriyi çözümleme (kırma) çalışmaları |
| Anahtar Yönetimi | Şifreleme anahtarlarının güvenli dağıtımı |
| Dijital İmza | Verinin bütünlüğünü ve gönderenin kimliğini garanti eder |
| Sertifika Altyapısı (PKI) | Dijital kimlik doğrulama sistemi |
🧱 Temel Siber Güvenlik Katmanları
- Ağ Güvenliği: Güvenlik duvarları, IDS/IPS, VPN
- Uç Nokta Güvenliği: Antivirüs, EDR/XDR
- Uygulama Güvenliği: Web uygulama güvenliği (OWASP)
- Veri Güvenliği: Kriptolama, DLP sistemleri
- Kimlik ve Erişim Yönetimi (IAM): MFA, RBAC
- Siber Olay İzleme (SIEM, SOAR): Log analizi, tehdit istihbaratı
- Sosyal Mühendislik Farkındalığı: Eğitim, test senaryoları
🧪 Kriptografik Yöntemler
| Yöntem | Açıklama |
|---|---|
| Simetrik Şifreleme | AES, DES – aynı anahtar kullanılır |
| Asimetrik Şifreleme | RSA, ECC – açık ve özel anahtar çifti |
| Hash Fonksiyonları | SHA-2, SHA-3 – geri döndürülemez özetleme |
| Dijital İmzalar | RSA/ECDSA – veri kimliği ve bütünlüğü |
| Anahtar Değişimi | Diffie-Hellman |
| Kuantum Kriptografi | Gelecekte kuantum bilgisayarlara karşı çözüm |
🛰️ Türkiye’de Siber Güvenlik ve Kriptoloji Kurumları
| Kurum | Görev |
|---|---|
| TÜBİTAK BİLGEM | Milli şifreleme algoritmaları ve donanım üretimi |
| STM | Siber tehdit istihbaratı, siber güvenlik operasyonları |
| HAVELSAN | Kamu ve askeri ağ güvenliği |
| ASELSAN | Kriptolu haberleşme sistemleri |
| Siber Güvenlik Kümelenmesi (SSB) | Yerli ürünlerin geliştirilmesini destekler |
| USOM / TR-CERT | Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi |
🔐 Türkiye’de Geliştirilen Bazı Kriptoloji Ürünleri
- Milli Kripto Cihazları (TÜBİTAK)
- ASELSAN KRYPTON Kripto Modülü
- Milli Elektronik İmza ve e-İmza altyapısı (MİL-EİMZA)
- TÜBİTAK KASIRGA Şifreleme Modülü (FPGA tabanlı)
- STM CTF Siber Güvenlik Eğitim Platformları
🔮 Geleceğin Trendleri
- 🌐 Zero Trust Mimarisi
- 🧠 AI Destekli Siber Savunma
- 🧬 Kuantum Dirençli Şifreleme
- 🧑💻 Siber Ordular ve Otonom Savunma Sistemleri
- 📊 Blokzincir tabanlı kimlik doğrulama sistemleri
- 📱 Mobil güvenlik ve eSIM kriptolojisi